Internetin gelişmesiyle birlikte günümüz iletişim sistemlerinde telefondan sonraki adımı e-postanın almaya başladığını görüyoruz. Bunun çeşitli sebepleri vardır ama en önemli sebepleri arasında e-posta sisteminin ücretsiz olması ve basit, kolay kullanıma sahip olması sayılabilir. 3G hizmetinin yaygınlaşmasıyla birlikte kısa mesaj servisi SMS’in yerini e-postanın alacağı da uzmanlar tarafından öngörülüyor.
Artık her birimizin bir –ya da birden fazla- e-posta adresi var. E-postalarımızı sadece haberleşme için kullanmıyoruz. E-postalarımız internet üzerinde çoğu zaman sanal kimlik bilgisi olarak kullanılıyor. Çeşitli sitelerden hizmet alabilmek amaçlı üyeliklerimiz, paypal vs gibi sanal ödeme sistemlerinde yaptığımız işlemler hep e-postalarımız üzerinden yürümekte ve gün geçtikce e-postalarımızın güvenliğinin önemi artmakta.
Bugün e-postayı aktif olarak kullanan birilerinin hesap bilgileri başkaları tarafından ele geçirildiğinde çok zor durumda kalabilmektedir.
Bu yazıda e-posta sisteminin son kullanıcılara çok bir şey ifade etmeyen ama gerektiğinde çok işe yarayan “ başlık bilgileri“ konusunu inceleyeceğim.
E-posta Sistemi Nasıl Çalışır?
E-posta sistemi gerçek hayattaki posta hizmetinden örnek alınarak oluşturulmuş bir servistir. Gerçek dünyada bir mektup yazar bu mektubu zarfın içine koyarak üzerine gönderici alıcı vs gibi ek bilgileri yazıp postaneye bırakırız(dık). Mektubu alan görevliler zarf üzerindeki bilgilere(başlık bilgileri)bakarak mektubumuzu doğru adrese yönlendirirler.
E-posta da aynen bu şekilde çalışır, gerçek hayattan tek farkı aracı olarak insanların değil bilgisayar sistemlerinin kullanılmasıdır.
E-posta DNS İlişkisi
E-posta sisteminin sağlıklı çalışabilmesi için çeşitli etkenler vardır. Bunların başında isim çözümleme sistemi olan DNS gelir. DNS servisi çalışmadan sağlıklı bir e-posta servisinden bahsedilemez.
DNS’in e-posta sistemine etkisi şudur: bir e-postanın hangi adrese teslim edileceği DNS kayıtlarıyla belirlenir.
Mesela mail@lifeoverip.net adresine mail gönderebilmek için öncelikle bu adresin maillerini kabul edecek sistemin bilinmesi gerekir. Bu da DNS de MX kayıtlarında tutulur.
Bu adres(mail02.lifeoverip.net) @lifeoverip.net uzantılı mailleri kabul edecek sistemdir.
Internetten herhangi bir yerden @lifeoverip.net adresli hesaplara gönderilecek mailler mail02.lifeoverip.net adresine ulaşacaktır.
E-posta Başlıklarını Okuma
Her e-postanın bir ader başlık(header) ve gövdesi(body) vardır . Başlık bilgileri aynı günlük hayatımızdaki posta sistemindeki gibi adres bilgileri, kimden kime atıldığı ve özel not gibi bilgileri taşır. Gövde ise mesajın içeriğini taşır.
Mail başlıklarını doğru okuyabilmek forensic analiz ve bilgi toplama açısından oldukça önemlidir. Üzerinde dikkatle uğraşılmamış bir mail takip edilerek sahibine ait oldukça detaylı bilgiler edinilebilir.
Uzaktan bakıldığından anlamsız gözüken bu satırlar dikkatli bir göz tarafından incelendiğinde birçok bilgiyi ifşa edecektir.
Bundan 4-5 yıl önce üye olduğum bir arkadaş listesine tanımadığımız bir adresten grup arkadaşlarımızdan birini zor durumda bırakan e-posta gelmişti. Gönderen mail adresini hiçbirimiz tanımıyorduk fakat e-posta başlıklarını incelediğimde gönderenin kimlik bilgilerini rahatlıkla bulabilmiştim.
Gönderilen E-postanın başlık bilgilerinden edindiğim bilgiler şunlardı: gönderenin IP adresi, gönderenin iç ağda kullandığı ip aralığı, gönderenin Windows sisteminin bilgisayar adı(Received başlığı Helo/ehlo ) ve gönderdiği program. Bu bilgileri kullanarak e-postayı gönderenin kim olduğunu konusunda kesin bilgi edinebilmiştim.
Received: from dsl88-14-20.adsl.ttnet.net.tr (HELO warcraft-ng) (zky@nett.com@88.14.1.164)
by mail.lifeoverip.net with SMTP; 19 Aug 2009 07:26:46 –0000
E-posta başlıklarından çıkarılabilecek temel bilgileri sırasıyla inceleyelim.
E-posta Başlıkları
E-posta başlık bilgisi çeşitli alanlardan oluşur. E-postayı gönderen, ileten , alan her sistem uygun başlıklar ekleyerek bu alanı çoğaltır. Hatta bazen bu başlık alanı gövdeyi geçer. E-posta başlıkları kolaylıkla değiştirilebilir, dolayısıyla tam güvenilir değildirler.
From: Başlık Bilgisi
From: Mailin kimden geldiğini gösteren başlık alanıdır. Çok kolay spoof edilebileceği için en az güvenilir başlık alanıdır denilebilir.
From: "Huzeyfe Onal" Huzeyfe.Onal@xyz.com.tr
Bir de From(From: değil) alani vardir ki bu standart mail başlığı değildir, bazı yazılımların mail alındığında eklediği bir başlık türüdür. Mesela Mbox formatında kaydedilen e-postaların ayırtedilebilmesi için kullanılır.
To: Başlık Bilgisi
E-postanın kime gönderildiği bilgisini taşır.
To: "Huzeyfe Onal" aslan@yaslan.com
Reply-To: Başlık Bilgisi
Dönen cevabın hangi adrese gönderileceğini bildirir.
Return-path: Başlık Bilgisi
Reply-to benzeri bir başlıktır. Dönecek hata mesajlarının hangi adrese gideceğini belirtir.
Received Başlık Bilgisi
Received başlığı mail iletilişimi ile ilgili verdiği detaylı ve gerçekci bilgiden dolayı oldukça önemlidir. Kullanıcı ile MTA(e-posta sunucu), MTA ile MTA arasındaki iletişimi geriye dönük takip edebilmek içi Recevied alanı kullanılır.
Postayı her teslim alan mta bir received başlığı ekler. Aşağıdan yukarı takip ederek gönderilen mailin hangi SMTP sunucularindan geçtiği belirlenebilir.
Received başlık alanı formatı şu şekildedir:
Received: from string (hostname [host IP address])
by recipient host (MTA Bilgisi)
with protocol id message ID
for recipient;
timestamp
string ile hostname(gönderici MTA/host) genelde aynı olur fakat string kısmı farklı olabilir.
Hostname, gonderici MTA'nin ters DNS kaydi ile elde edilir. String degistirilebilir oldugu icin dikkate alınmayabilir.
recipient host: Maili teslim alan MTA
MTA Bilgisi : Maili teslim alan MTA yazılım bilgileri. Bu alan kullanılan yazılıma ve yapılan ayarlara göre çok detaylı bilgi de verebilir, sadece yazılım ismi de.
Örnek MTA Bilgisi.
Received: from defiant.ddtechcg.com ([72.90.237.196])
by vms044.mailsrvcs.net (Sun Java System Messaging Server 6.2-6.01 (built Apr
3 2006)) endmail
by shear.ucar.edu (8.14.1/8.13.6) with ESMTP id l4K4heF4002161;
Not: esmtp id maili alan sunucunun kendi içerisinde kullanılabilecek bir değerdir.
Message ID: Mailin ilk çıktığı makine tarafindan oluşturulan başlık değeri. Kullanılan mta’ya göre ufak tefek farklılıklar gösterse de genel tanım itibari ile id@smtp_sunucu formatındadır.
<1168358378.14189.ezmlm@huzeyfe.net>
Bu ID mail istemcisi tarafindan olusturulur ve mail sunucuda belirli bir mesajin aranmasinda kolaylik saglar.
timestamp: mesajin alici taraftaki MTA'ya ulastigi zaman. Ilk ve son timestamp bilgilerine bakılarak e-posta sunucularin performanslarına dair bir fikir edinilebilir.
Örnek:
Received: (from rapsodi@localhost)
by synack.anonim.net (8.13.8/8.13.8/Submit) id l4JNzXCJ032364;
Sat, 19 May 2007 16:39:34 -0700
-0700 Greenwitch’in 7 saat gerisinde manasindadir.
For recipient: alıcı mail adresi. Mailin kim için olduğu bilgisi.
Received alanı da diğer başlık alanları gibi değiştirilebilir fakat son Received bilgisi mutlak surette gönderici sunucu tarafından ekleneceğinden gerçek bilgi verecektir. Mail başlığını incelerken en üstteki Received alanı en son yapılan iletişimi gönderir. Aşağıdaki çıktıda gönderilen e-posta 8 farklı MTA’dan geçmiştir ve son olarak 10.114.156.1’de alıcısına teslim edilmiştir.
Date Başlık Bilgisi
Mailin ilk kaynakta oluşturulma zamanı.
Date: Sat, 19 May 2007 10:31:37 -0400
User-Agent Başlık Bilgisi
User-agent başlık bilgisi e-posta göndericinin hangi yazılımı kullandığını gösterir.
Örnek:
User-Agent: Mozilla/5.0 (X11; U; Linux i686; en-US; rv:1.9.1b3pre) Gecko/20090513 Fedora/3.0-2.3.beta2.fc11 Thunderbird/3.0b2
X-Başlıkları
İstemci ve mta harici yardımcı yazılımların eklediği başlıklar gerçek başlık değerleri ile karışmaması için X- ile başlar.
Mesela bazı webmail programları gönderdikleri e-postalara X-Originating-IP: [88.228.40.6] şeklinde başlık alanı ekler ve bu başlık bilgisi istemcinin IP adresini gösterir.
X- Başlık alanına bazı örnekler:
X-OriginalArrivalTime: 17 Aug 2009 11:44:12.0615 (UTC) FILETIME=[0A5BA570:01CA1F30]
X-Disclaimer-Added-By: avc.com.tr
X-Mail-Scanner: Scanned by qSheff-II-2.1-r3
X-Mailer: Evolution 2.24.3
Detaylı Başlık Analizi
Mail sunucunun dns ismi ve makine ismi farklı olursa
Received: from smtp2.abc.com.tr (HELO smtp2.xyz.com.tr) (2.1.1.7)
by gelisimplatformu.org with SMTP; 29 Dec 2006 13:12:24 -0000
from satırında maili gönderen sunucunun smtp2.abc.com.tr olduğu gözüküyor, fakat aynı adrese dns sorgulaması yaptığımızda farklı bir isim çözüyorsa bu başlığın değiştirilmiş olduğundan şüphelenilebilir.
Bazen de maili gönderen makinenin DNS ismi ile kendi üzerinde tanımlanmış ismi farklı olur ve Received kısmında iki farklı isim gözükür . Yukarıdaki örnek aslında tam da bunu göstermektedir: makinenin ismi smtp2.xyz.com.tr olarak tanımlanmış fakat dns kaydı smtp2.abc.com.tr şeklindedir.
Webmail Üzerinden Gönderilen E-postalarda Başlık Bilgileri
Gmail, Yahoo, Hotmail gibi webmail servisleri üzerinden gönderilen e-postalarda gönderici MTA webmailin çalıştığı sistem olduğu için received alanlarından bilgi edinilemez(bazı istisnalar vardır).
Yani webmail üzerinden gönderilen e-postalardaki Received alanları incelenecek olursa kullanıcının değil webmail sisteminin ip adreslerine ulaşılır. Web mail üzerinden gönderilen e-postalarda X- başlıkları takip edilerek göndericinin ip adresi hakkında bilgi edinilebilir.
E-posta Başlık Bilgilerini İsteğe Göre Düzenleme
E-posta başlık bilgileri e-posta istemci yazılımları, aracı smpt sunucular tarafından eklenebileceği gibi isteğe göre de ekleme/çıkarmalar yapılabilir. Özellikle spam göndericiler AntiSpam yazılımlarını atlatabilmek için bu tip değişiklikleri sık sık kullanırlar.
İsteğe Göre Düzenlenmiş e-posta Gönderimi
Aşağıdaki loglar bir smtp sunucu üzerinden başlık bilgilerinin isteğe göre düzenlenerek gönderilmesi esnasında alınmıştır. SMTP sunucular üzerinden başlık bilgilerini değiştirmek için ek bir programa ihtiyaç duyulmaz, 25. Porta telnet çekerek ilgili smtp komutları kullanılabilir.
Dikkat edilmesi gereken husus e-posta başlık bilgilerini Data kısmından sonra eklenmesi gerektiğidir.
Görüleceği üzere bir e-postaya ait tüm başlık bilgilerini kendimiz düzenleyebiliriz. Bu e-postayı inceleyecek bir sistem yöneticisi aşağıdaki başlık bilgilerini görecektir.
Yukarıdaki çıktıda ilk Received alanı sahte başlıktır sonraki başlık bilgileri smtp sunucular tarafından otomatik eklenmiştir.
Received alanları da değiştirilebildiğine göre gerçek gönderici nasıl bulunabilir?
Her ne kadar Received alanları değiştirilebilse bile bu maili alan her SMTP sunucu Received başlığı ekleyecektir. E-posta başlıklarını okumayı bilen bir admin Received alanını yukardan aşağı okuyarak mailin kaynağını rahatlıkla tespit edebilir.
Bazen Received , from alanı boş mailler görürüz bunlar akıllı spamcilerin kendi makilerinde kullandıkları özel smtp servisleri kullanarak bu alanları sakladıkları bir yöntem sonucu oluşmuş olabilir.
Çeşitli E-posta Programlarında Başlık Bilgisi Alanı
Yahoo Webmail Üzerinden Başlık Bilgilerini İnceleme
Yahoo Webmail “Full Headers” linki üzerinden gelen e-postaların detay başlıklarına bakılmasına izin verir.
Yahoo Webmail Full Headers aracılığıyla gözüken başlık bilgileri:
From Huzeyfe ONAL Fri Jun 19 02:17:05 2009
Return-Path:
Received: from 91.93.119.80 (HELO mail.sistembil.com) (91.93.119.80) by mta146.mail.re4.yahoo.com with SMTP;
Received: from unknown (HELO ?10.20.4.1?) (info@lifeoverip.net@86.108.1.9) by mail.sistembil.com with SMTP; 19 Jun 2009 12:16:31 -0000
Message-ID: <4A3B5791.8090302@lifeoverip.net>
Date: Fri, 19 Jun 2009 12:17:05 +0300
From: Huzeyfe ONAL
User-Agent: Thunderbird 2.0.0.21 (Windows/20090302)
To: egitim.test@yahoo.com
Subject: Mail baslik analizi -II
Gmail web mail üzerinden Başlık Bilgilerini İnceleme
Gmail gelen e-postalarda öntanımlı olarak detay başlık bilgilerini göstermez. E-posta açıldığında ekranın sağında kalan “show details”>Show Original yolu takip edilirse detay başlık bilgilerine ulaşılabilir.
Google Webmail Full Headers aracılığıyla gözüken başlık bilgileri:
Delivered-To: huzeyfe.onal@gmail.com
Received: by 10.86.51.14 with SMTP id y14cs73672fgy;
Thu, 18 Jun 2009 04:08:23 -0700 (PDT)
Received: by 10.204.124.7 with SMTP id s7mr1231274bkr.105.1245323303274;
Thu, 18 Jun 2009 04:08:23 -0700 (PDT)
Return-Path:
Received: from mail.sistembil.com ([91.93.119.80])
by mx.google.com with SMTP id 22si2388329bwz.14.2009.06.18.04.08.21;
Thu, 18 Jun 2009 04:08:21 -0700 (PDT)
Received: (qmail 93579 invoked by uid 89); 18 Jun 2009 14:07:39 -0000
Delivered-To: huzeyfe@lifeoverip.net
Received: (qmail 93570 invoked by uid 89); 18 Jun 2009 14:07:39 -0000
Received: from coronalrain.solarwinds.com (65.89.32.74)
by mail.sistembil.com with SMTP; 18 Jun 2009 14:07:37 -0000
Received: from AUS-WWW-02 ([1.10.11.11])
by coronalrain.solarwinds.com (8.13.1/8.13.1) with ESMTP id n5IB8DeL028881
for
Message-Id: <200906181108.n5IB8DeL028881@coronalrain.solarwinds.com>
From: customerservice@solarwinds.com
To: huzeyfe@lifeoverip.net
Date: 18 Jun 2009 06:07:58 -0500
Subject: =test
Thunderbird Üzerinden Başlık Bilgilerini Okuma
Ana menünden Göster>Başlıklar>Tamamı yolu izlenerek gelen e-postalara ait detay başlık bilgileri incelenebilir.
Outlook Express Üzerinden Başlık Bilgilerini Okuma
Detay başlık bilgilerini okumak için ilgili e-postanın üzerinde sağ tıklayarak Özellikler seçilir ve sonrasında aşağıdaki ekran görüntüsü takip edilerek e-postanın detay başlık bilgilerine ulaşılabilir.
Hazır E-posta başlık Analiz Yazılımları
E-posta başlık bilgilerini yorumlamakta zorluk çekiyorsanız bu işi daha kolay yapmanın yolu hazır web araçlarını kullanmaktır. Internet üzerinde e-posta başlık bilgilerini düzenli bir şekilde gösteren ve yorumlayabilen çeşitli web sayfalarına ulaşabilirsiniz.
Yorumlamakta güçlük çekerseniz bu sayfalardan birine tüm mail baslığını aktarmanız yeterli olacaktır.
http://www.mxtoolbox.com/EmailHeaders.aspx
Yahoo Webmail Üzerinden Gönderilen E-posta İncelemesi
Yahoo Webmail üzerinden gönderilen e-postalarda göndericinin IP adresi gözükmektedir.
Eğer gönderici proxy kullanmadıysa ilk Received satırından From: kısmı maili gönderenin IP adresidir. Benzer şekilde bazı maillerde göndericinin IP adresi X-Originating-IP: başlık bilgisinde bulunur.
Hotmail Webmail Üzerinden Gönderilen E-posta İncelemesi
Hotmail üzerinden gönderilen maillerde en önemli başlık X-Originating-IP alanıdır. Bu alandaki bilgi e-postayı gönderenin IP adresini gösterir.
Gmail Webmail Üzerinden Gönderilen E-posta İncelemesi
Gmail üzerinden gönderilen e-postalarda kullanıcıya ait özel bilgiler gizlenmektedir(http://mail.google.com/support/bin/answer.py?answer=26903 ). Dolayısıyla Gmail üzerinden gönderilen bir e-postayı takip için yapılacak tek işlem Google’la iletişime geçerek ilgili logları istemek olacaktır ki bu da yasal süreçler olmadan gerçekleşmez.
Gmail’i web üzerinden değil de SMTP üzerinden kullananlar için böyle bir gizleme yok. E-posta gönderenin tüm bilgileri başlıklardan edinilebilir.
ALINTIDIR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder