E-İş Nedir?
E-İş (E-Business), her türlü iş bağlantıları ve bunlarla ilgili kısımların elektronik ortamda yürütülmesini tarifleyen bir kavramdır. Yani, bir iş ortamının parçaları olan müşteriler, işçiler, ortaklar arasındaki ilişkiler, yeni iş bağlantı yazışmaları ve benzeri her şey elektronik ortamda gerçekleşir (e-posta kullanarak, sanal proje grupları yoluyla, faks ve data haberleşme sistemleri kullanarak vb).
E-iş büyük oranda;
potansiyel müşterileri elde tutmak, yeni müşteriler kazanmak ve müşterilerle ilişkileri geliştirmek
hizmet, satış ve bilgilendirme servisleri ile mümkün olan en kısa zamanda müşterilere ulaşmak
üretimde ve her türlü iş prosesinde maliyeti düşürüp verimi arttırmak
gibi konularda internet/intranet ve özellikle web teknolojilerinin kullanılmasını içerir.
E-İş ve E-Ticaret arasındaki farklar nelerdir?
E-iş, internet haberleşme araçlarını (web bilgi sayfaları, e-mail, grup posta haberleşme araçları (liste servisleri), haber öbekleri) kullanarak, potansiyel müşterilerle ilişkiye geçmek ve kısa/orta/uzun vadede işinizi geliştirmek, pazarlama/reklam vb gibi konularda internet teknolojilerini kullanmak anlamına gelir. Kısaca, internet ortamı, insanlarla tanışma ve iş yapma mekanıdır. E-İş sonunda illa ki bir para akışı olmayabilir. Ancak, e-iş bağlantılarının doğal uzantısı, ticari kazanç sağlamak (para akışı, e-ticaret) olarak düşünülmelidir.
E-ticaret ise, Elektronik ortamda (büyük çapta internet üzerinde) para kazanacak aktiviteleri içerir. E-ticaret sonucunda, net bir para akışı vardır.
İnternet imkanları, gerçekten e-iş ve e-ticaret yapmak için yeterli mi?
İnternet, e-iş ilişkilerinin yürütülebilmesi için gerekli iletişim imkanlarına sahiptir. Elektronik posta yoluyla çok hızlı haberleşme yapılabilmekte, aranılan bir konuda iş yapan firmalara web arama araçları kullanarak erişilebilmektedir. Ayrıca, internet üzerinde sunulan senkron ve asenkron tartışma ortamları yoluyla çalışılan bilgisayar ve mesafeden bağımsız çalışma grupları oluşturulabilmektedir. İletişimde bilgilerin güvenliği de, çeşitli güvenli haberleşme protokolleri ve güvenlik sistemleri kullanarak sağlanabilmektedir.
İnternet kullanımının yaygınlaşması ve web'in bilgi aktarmada kullanılan ortak bir ara birim olmasıyla, erişilebilecek insan kitlesi ticaret yapılmaya değer boyutlara ulaşmıştır. web, kendi ticari yöntemlerini kendisi oluşturmuştur. Altyapı internet protokolleriyle sağlanırken; reklam, satış öncesi ve sonrası servis, ödeme yapılması vb gibi imkanlar klasik anlamdan daha farklı boyutlara gelmiştir.
Modern haberleşme imkanları zaten e-iş ve e-ticaret'te kullanılıyordu. Kredi kartları, akıllı kart uygulamaları, elektronik fon transferi gibi kavramlara iş hayatı pek te yabancı değil. Zaten günlük hayatımızda da, para akışının önemli bir kısmı kredi kartları yoluyla olmaktadır. Şimdi, karşımızda internet var. İnternet'in sunduğu en önemli teknolojik girdi world wide web (www, web) dir. web, bilgisayar okuryazarı olan ve internet kullanan herkesin kullanabildiği standart bir bilgiye erişim ortamı sunmaktadır. Bu, güvenli veri iletimi ile birleştirildiğinde, e-ticaret için gereken çok kullanışlı ve ucuz bir ortam ortaya çıkmaktadır.
İnternet, e-ticaret söz konusu olduğunda, (i) kolay pazar bulma (ii) hızlı bilgi erişimi (iii) geniş ölçekli pazarlar (iv) kolay, hızlı ve ucuz iletişim (v) yeni iş imkanları (vi) kolay destek imkanları gibi konuları özellikle ön plana çıkarmaktadır.
Neden E-Ticaret? Buna ihtiyacım var mı? Bana yararı olacak mı?
E-ticaret konusuna tüm iş çevrelerinin dikkat etmesi ve bunu ciddiye almaları gerekir. Çünkü e-iş ve e-ticaret modelleri şirketlerin yeni pazarlara açılmasına yardım etmektedir. Bu yeni pazar, hayatlarının önemli bir kısmında internet kullanan yüzmilyonlarca insandan oluşmaktadır ve burada herhangi bir coğrafi sınır da yoktur. Ayrıca, iletişim teknolojilerinin sağladığı hız, ucuzluk ve güven pazarlama stratejileriyle birleştiğinde, global olarak, işletmelerin karlılığını arttırmaktadır. Ticaret ve iş ilişkilerinde elektronik ortamların ve özellikle internet teknolojilerinin kullanılmasıyla;
Mevcut iş imkanları büyüyecektir,
Halen pazarlanan ürünlerin satışı daha kolaylaşacak ve reklam, ürün tanıtım, satış öncesi ve sonrası destek ve benzeri kanallar tamamen elektronik ortamda daha efektif kullanılabilecektir. Otomatik bilgi dağıtım sistemi yardımıyla, müşterilere ve daha geniş kitlelere kolayca ulaşılabilecektir,
Global olarak, iş dünyasıyla olan etkileşim artacaktır,
İş verimlilik analizleri ve planlamalar daha kolay yapılacaktır,
Uluslararası pazarlara kolayca ulaşabilme imkanı olacaktır.
E-Ticaret, 2000'li yıllarda, uzmanların tahmininden 2-3 kat daha hızlı büyüyen bir ekonomi mekanizmasıdır. Global ekonominin geleceği, artı e-ekonomidedir. Bu belli oldu. Ticari işletmeler böyle bir ortamda yer almak zorundadırlar. Yoksa, pazar payları düşecek ve kimseyle iş yapamaz hale geleceklerdir. Yakın gelecekte, e-dükkanı olmayan, e-posta kullanmayan ticari kuruluşlar muhakkak ki, işlerini geliştirmede ve kar etmede, yeni iş bağlantıları kurmada çok zorlanacaklardır.
E-İş ve E-Ticaret Yapmak İçin Nelere İhtiyacım var? Mevcut işimi e-işe nasıl dönüştürürüm?
E-İş ve E-Ticaret aslında, firmanıza diğer insanların (müşteriler!) kolay ulaşmasını sağlamak ve mal satmak (pazarlama/satış) amacıyla elektronik erişim kanallarının (web sayfası hazırlama, buraya ürün kataloglarını ve satış mekanizmalarını koyma, ürün destek ve bilgi sayfaları hazırlama, firma adına alınmış web sayfaları, e-posta vb) açılması anlamına gelmektedir.
İnternet ortamından ticaret yapmak ya da iş ilişkileri kurmak, mevcut işinizin geliştirilmesi ve yeni pazarlar bulmak; sonuçta da, hızlı gelişen dijital ekonomiden pay almak için gereklidir. E-ticaret, firmanızın halihazırda yaptığı işi ilk anda kökünden değiştirecek bir olgu değildir. Ancak, internetin "heryerde, herkese kolay erişim" mantığı ile, diğer insanlara (müşteriler, ortaklar vb) ulaşmak çok kolay olacaktır ve 2000'lerin başlarından itibaren dijital ekonomi, global ekonominin en önemli unsuru haline gelecektir. Ekonomik göstergeler ve tahminler de bunu göstermektedir. (http://www.ecommerce.gov , http://www.oecd.gov)
İşletmelerin "internette" yer almaları konusunda danışmanlık veren ve anahtar teslimi çözümler sunan birçok firma vardır. Ancak, sunulan teknolojik çözümler, iyi bir iş stratejisiyle birleştiğinde başarılı olacaktır. Firmanızın sanal halini internette kurmak için ana hatlarıyla şu adımları takip etmeniz size kolaylık sağlayacaktır.
İnternet üzerinde, sizinle benzer sektörde/sektörlerde hizmet veren firmalar ve çalışma şekilleri, web/internet teknolojilerini nasıl kullandıkları konusunda bilgi sahibi olmalısınız. Alta Vista, Yahoo gibi arama motorları kendi sektörünüzle ilgili firmaların web sitelerine erişmenize yardım edecektir.
Bilgi sahibi olduktan sonra, en önemli nokta "iş stratejisi" dir. Eğer, web'i kendi ürünlerinizi elektronik ortamdan satabileceğiniz bir ortam olarak düşünüyorsanız bunu "başta" belirtmelisiniz. Eğer, sadece "firmanızın tanıtımını" yapıp potansiyel müşterilerle daha hızlı irtibata geçmek ve belki ürünlerinizle ilgili tanıtım faaliyetlerini internete taşımak istiyorsanız stratejiniz daha değişik olmalıdır. İki strateji arasındaki fark kuşkusuz ki bilgisayar ve iletişim altyapısı için yapılacak harcamalardır.
Bir firmanın internette yer almasının bazı "olmazsa olmazları" vardır. Bunlar, i) firmaya ait kayıtlı bir alan adı ii) firmaya ait bir web adresi, ii) yazışmalar için, içinde firmanın alan adı geçen bir e-mail adresi gibi. Bunlar, teknolojik altyapının önemli unsurlarıdır.
Firmanın iş hacmine ve büyüklüğüne bağlı olarak, tüm firma bilgilerini ya işletmenizde bu işe tahsis edeceğiniz bir bilgisayarda tutmalısınız, ya da "web sayfaları için ev sahipliği -web hosting-" yapan internet servis sağlayıcı firmalardan bir web alanı kiralamalısınız. Bu web alanları sizin elektronik dükkanlarınız olacaktır. Günümüzde internet servis sağlayıcıları, firmalar için alan adı almadan başlayarak, web sayfası dizaynına ve firmaya özel e-posta adresleri tahsis etmeye kadar her servisi vermektedirler ve bu konularda danışmanlık yapan kuruluşlar da vardır.
Firmanızın internet ortamında "adının duyurulması" için, birtakım arama motoru ve katalog servislerine kayıt ettirilmesi gerekmektedir.
Elektronik dükkanlardan satış yapmada bazı dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Bu konuda "10 altın kurala" ilerleyen kısımlarda erişebilirsiniz.
E-Ticaret ve E-İş işletmelerin iş stratejilerinde önemli değişikliklere yol açıyor mu?
Bir çok geleneksel yapıdaki ve uzun süreli faaliyet gösteren şirketler, e-iş ekonomisinde yer alabilmek için kendi işletme planlarında çok radikal değişikliklere gidiyorlar. Bu, özellikle, yeni pazar şartlarına uyan daha esnek bir şirket yapısı, ürün tanıtım ve satış çevrimindeki değişiklikler, elektronik iş konusunda servis desteği verecek yeni elemanların şirket içinde istihdamı ya da bu konularda dışardan firmalarla anlaşılması gibi konularda önemli değişikliklere yol açmaktadır. Doğal olarak, şirketlerin kendi elektronik dükkanlarını açmak için, bilişim teknoloji altyapılarını geliştirmek konusunda da stratejik değişiklikleri olacaktır.
Elektronik Ortamda para akışı nasıl oluyor?
Elektronik ortamda para akışı; kredi kartı ödemesi, doğrudan elektronik fon transferi gibi tamamen elektronik ortam çözümleri şeklinde kendini göstermektedir. Ayrıca, 1990'ların sonunda gündeme gelen siber para (cyber-cash) yöntemi de önümüzdeki dönemlerde internet üzrindeki ticaretin önemli bir kısmını oluşturacaktır. Bu kapsamda, elektronik çek, elektronik para (e-cash), elektronik borç alma/verme gibi kavramların günlük hayatımızda daha sık görüneceğini söylemek mümkündür.
E-Ticaret ve E-İş sadece internet üzerinden mi yapılır?
Büyük ölçüde evet. Çünkü, internet teknolojileri ve internet iletişim altyapısı, artık her türlü veri dolaşımı için de-facto standart haline gelmiştir. Ancak, her türlü elektronik iletişim cihazının (faks, POS makineleri, kredi kartı, smart card vb) kullanımı da, e-ticaret kapsamında değerlendirilebilir ve bu olanaklar yıllardır kullanılmaktadır. Günümüzde, web arayüzlü elektronik dükkanlar (işyerleri) doğal e-ticaret mekanlarıdır.
Web tabanlı ticaret neden iş yaşamında bu kadar etkin?
Bunu anlamak için, web üzerinden yapılan ticaret ve iş hacminin yıllar içindeki gelişimine bakmak gerekir. Duke Üniversitesi (ABD) tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 1998 yılında Amerikan şirketlerinin % 24'ü internet üzerinden ürünlerini satarken bu oran 2000'de %56'ya çıkmıştır. İnternet üzerinde dönen dijital ekonominin hacminin 2003 yılında 1.8 ila 3.2 trilyon Amerikan Doları olacağının tahmin edildiğini söylersek olayın boyutları daha iyi anlaşılır. ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, sadece bu ülkede, 2000 yılı ilk 3 ayında gerçekleşen elektronik (internet üzerinden) ticaretin hacmi 5.3 milyar dolar'dır. (Kaynak : ABD Ticaret Bakanlığı, Elektronik Ticaret Web Sitesi : http://www.ecommerce.gov). Öte yandan, artık İnternet kullanımı sadece ABD'de değil, dünyanın diğer taraflarında da artmaktadır. Avrupa'da olan e-ticaret hacminin 2002 yılı sonu itibarıyla ABD'yi geçeceği varsayılmaktadır (Kaynak : Jupiter Communications, http://www.internetindicators.com/)
İnternet birçok alanda yaşamla iç içe. Bilgi erişim kaynakları önemli ölçüde burada. İnternet kullanan nüfus arttıkça (Bkz Bölüm 1) internet ekonomisi de paralel olarak artmaktadır. Çünkü, hayatlarının önemli bir kısmında web'de gezinti (sörf, surfing) yapan ve bir çok hizmete web üzerinden erişen büyük bir kitleden bahsediyoruz.
Elektronik Ticaretin dünya ve ülkemizdeki gelişimi nasıldır?
Sadece "çok hızlı" diyebiliriz. Global ekonomiden çok fazla pay alan e-ticaretin, bazı görüşlere göre, 2002 yılı başından itibaren geleneksel ticari faaliyetlerden daha etkin bir konuma geçeceğini bekleyebiliriz.
Hükümetler ve belli başlı ekonomik gruplar (Avrupa Topluluğu, OECD gibi) elektronik ticaret konusunda hem yasal hem de teknik düzenlemeler konusunda çalışıyorlar. 1999'da, ABD'de elektronik ticaret hacminin tüm ticari faaliyetler içindeki oranı %1 gibi küçük bir miktar. Ancak, bu oran birkaç ayda bir katlanarak artmakta ve sürekli olarak, uzmanlarca öngörülen değerlerin üzerine çıkmaktadır.
Ülkemizde ise, şu an için elektronik ticaretin boyutlarıyla ilgili sağlıklı bir veri ve yapılmış bir araştırma yoktur. Ancak, internet üzerinden elektronik bankacılık ve sanal marketler üzerinden on-line alışveriş merkezi uygulamaları başta olmak üzere, seyehat rezervasyonları, elektronik eşya satışı vb gibi konularda ciddi bir elektronik ticaret pazarının oluşmaya başlama sinyalleri verdiğini söyleyebiliriz (Mayıs 2000).
E-İş ve E-Ticaret ile birlikte oluşan yeni iş imkanları ve modelleri nelerdir?
İnternet üzerinde para kazanmanın iki temel yolu var :
1- Bir ürünü ya da servisi web sitesinden doğrudan satmak. Burada, doğrudan satış yapılabilecek bir mekanizma oluşturulabileceği gibi, önce insanlara bir ürün ya da servis hakkında bilgi verip daha sonra onları, bunların satıldığı yere yönlendirmek şeklinde bir yaklaşım da izlenebilir. İkinci yöntem daha fazla tercih edilmektedir. Günümüzde, büyük işmerkezleri benzeri (Akmerkez, Capitol, Zafer Plaza gibi) oluşumlar internette de vardır. Büyük ölçekli sanal iş merkezleri, alışveriş ve tanıtım altyapısını hazırlayıp buraları şirketlere kiralamaktadırlar.
2- Hazırlanan bir web sitesine (içeriğin popüler olması lazım!!!) olabildiğince çok sayıda ziyaretçi çekmek ve onlara bedava bilgiler, programlar vb sunmak. Ziyaretçi sayısı fazla olduğunda, sayfalardaki bazı yerler reklam amaçlı olarak satılabilir.
Genel olarak, her iki yöntemin de çok fazla para kazanma riski içermediğini söyleyebiliriz. Bu sebeple, internet üzerinden para kazanma amacına dönük yeni fikirler kolayca denenebilir ve eğer tutmazsa, çok ta fazla birşey kaybetmiş sayılmayız.
E-iş ve E-Ticaret, sermayesi 50 dolar olan bir şirketle, 50bin dolar olan bir şirketi özellikle ürün tanıtımı ve reklamcılık konusunda, web üzerinde, neredeyse eşit konuma koyabilmektedir. Böylece, müşteri isteklerini iyi analiz eden ve sanal dükkanlarını iyi hazırlayan şirketler parlak başarılar kazanabilmektedirler. İnternetin ve e-ticaretin kısa geçmişi, bu konuda başarılı örneklerle (success story) doludur. Yeni gelişmekte olan e-ticaret ve e-iş imkanları; parlak fikirler ve akılcı reklam/pazarlama stratejileri ile büyümektedir. İnternette, insanların çok rağbet gösterdikleri bir konuda bir web sitesi hazırlayıp daha sonra bu siteye alınan reklamlarla hatırı sayılır gelirler elde etmek olasıdır. Hedef, "daha çok insana erişmek" olduğuna göre, birçok insanın ziyaret ettiği popüler siteler, doğal olarak, ürün tanıtım reklamları vermede çok tercih edilir olmaktadırlar. Ayrıca, bu tip siteler, zaman zaman astronomik ücretlerle satılmaktadırlar. Ancak, yeni bir sitenin popüler olması en az 6 ay civarında bir zaman gerektirir.
İşletmem için e-iş ve e-ticaret uygulamalarına girmek, ne kadarlık bir yatırım gerektirir? Ne kadar zamanda sonuçlanır?
e-iş ve e-ticaret, yeni pazarlara erişmek ve mevcut işi geliştirmek için mutlaka yapılması gereken "iş yapma" standartlarıdır. Hükümetlerin ekonomi programları, e-ticaretin çok yaygın ve baskın kullanılacağı gerçeğini ortaya çıkarmaktadır. Bu noktadan hareketle, kolayca denilebilir ki, işletmeler elektronik ortamda şirketlerini temsil etme (web sayfası açma) ve servislerini web üzerinden kullanıma açma işini çok ciddi olarak düşünmek zorundadırlar. Özellikle, e-iş (e-business), yeni "işbirlikleri" ve "pazarlar" için sunduğu imkanlar ile yeni stratejiler ve iş modelleri ortaya çıkarmaktadır. Bunun temelinde de, firmaların internet ortamında bulunması (web sayfası, açık iletişm kanalları, e-posta kullanımı gibi) yatmaktadır. İlk etapta, bunun, olmazsa olmaz bir olgu olduğu gerçeğini ortaya koymak gereklidir. Yapılacak yatırım (harcanacak para, kurulacak servisler vb) doğal olarak ciddi bir fizibilite çalışması gerektirir. Söz gelimi, eğer e-ticaret yapmak istiyor ve bunun, satışlarınızın önemli bir kısmını oluşturmasını arzuluyorsanız, nesne tabanlı, genişlemeye müsait ağ sistemleri oluşturmalısınız. Öte yandan, kuruluşlara ve kişilere, bir ön yatırım mailyeti gerekmeden "sanal dükkan" kiralayan sistemler de (ülkemizde ve dünyada) gelişmeye başlamıştır. (Yahoo Store benzeri oluşumlar). İşinizin büyüklüğüne ve stratejinize göre, bu tip alternatifleri değerlendirmek te yararlı olabilir. Sizi doğru şekilde ucuza yönlendirebilecek önemli firmalar ülkemiz sınırlarındada hızla yayılmaktadır. Ör: www.e-ticaretmerkezi.net ; www.agorabilisim.com ; www.retorika.com
Hangi tür işler internet üzerinden e-iş ve e-ticaret uygulamalarında idealdir?
Her iş ve servis için internet üzerinden çalışacak satış kanalları oluşturulabilir. Emlakçılıktan çiçekçiliğe, kitap satışından araba satışına, açık arttırmalara kadar pek çok uygulama alanı vardır. Web üzerinden hemen hemen herşeyin ticaretinin yapıldığını söylesek fazla abartmış olmayız. Ancak, özellikle bilgisayar ürünleri, kitaplar ve magazin dergileri, müzik, video ürünleri ve diğer eğlence pazarı ürünleri, abonelik bazlı servis veren yerler e-ticaret içinde en çok ciroya sahip alanlar olarak göze çarpmaktadır.
Aslında e-ticaret uygulamalarının ilk (ve hala en popüler) örneklerinden biri de, web üzerinden bilgisayar programı satışıdır. (shareware program stratejisi-kullan, beğenirsen öde-).
Belli bir ürünü ya da hizmeti satan bir şirketi internet üzerinde nasıl bulur ve onunla nasıl temasa geçerim?
Web sayfası olan şirketler mutlaka kendilerini popüler arama motorlarına (Alta Vista gibi) kaydettirmişlerdir. Buralardan firma adına ya da faaliyet alanına göre arama yapmak işe yarayabilir bir yöntemdir. Öte yandan, aradığınız ürün ya da hizmet ile ilgili, varsa, tartışma grupları (news groups), çok hızlı sonuç alabileceğiniz bir diğer mekanizmadır. Ulusal arama motorları ve katalog servisleri de (online firma rehber servisleri gibi) denenebilecek diğer yollardır.
İnternet bankacılığı nedir? Ne gibi kolaylıklar sağlar?
Bankalar, gerçek anlamda elektronik bankacılığa geçtikten sonra, kişisel bankacılık hizmetlerine (herkesin kendi bankacılık işlemlerini kendisi yapması) ATM para çekme makinaları ile 1980'lerin sonlarına doğru geçtiler. ATM'lerde, banka müşterisine verilen bir elektronik banka kartı yardımıyla, hemen hemen bütün temel bankacılık işlemleri yapılır. Bunun bir uzantısı olarak, kişisel bankacılık hizmetleri, 1995'lerde "telefon" bankacılığı ile tanıştı. Hesaplara "telefon" yardımıyla otomatik erişmek ve işlemler yapmak mümkün hale geldi. Bunun sonraki aşamasında ise, özellikle 1998'lerden sonra, internet bankacılığı ortaya çıktı. SSL gibi güvenlik sistemleri kullanan web sunucularında servis veren bankalar, müşterilerine kendi hesaplarına web gözatıcıları (netscape, internet explorer gibi) kullanarak erişme imkanı sunmaya başladılar. SSL sayesinde banka müşterisi (kendine ait müşteri numarası ve şifresini kullanarak) kendi hesaplarına (interaktif hesap) güvenli bir şekilde erişip, kendisi ile banka arasında kurulan "güvenli web oturumunda", para çekme dışındaki bütün bankacılık hizmetlerini kendi başına yapabilmektedir. Hesaplar arasında havale, EFT, kredi kartı ödemesi, otomatik ödeme talimatları, döviz alım satımı, hatta bazı bankaların "Yatırım" kanalları kullanılarak fon alım satımı, borsada hisse senedi alma/satma gibi birçok hizmetler günümüzde internet bankacılığı kavramın içinde yeralmakta ve hergün artan sayıda kişi bu servislerden yararlanmaktadır.
2000'li yıllardan itibaren ise, WAP protokolü kullanarak "cep telefonları" kullanılarak WAP Bankacılığı başlamıştır. Bu sistemde, yukarıda tanımlanan tüm bankacılık hizmetlerine "WAP destekleyen cep telefonlarından" menüler yardımıyla erişmek mümkündür.
Sanal Para Nedir?
e-para, tam olarak, kullandığınız bilgisayarın sabit diskinde sizin adınıza bulunan, ve internet üzerinde yaptığınız alışverişlerde harcayabileceğiniz paradır. Siz harcama yaptıkça, harcadığınız miktar toplamdan düşülür. e-para kullanımı pek yaygın değildir. Ancak, gelecekte sık kullanacağımız bir araç olabilir. Aşağıdaki satırlar bazılarımıza şu an bir fantazi gibi gelebilir.
Temel olarak, gidip, e-para servisi veren bir bankadan, kredi kartımızla ya da peşin ödemeyle, bir miktar e-para alıyoruz. Daha sonra, banka bu miktarı bizim bilgisayarımıza transfer ediyor.Internet üzerinde bir alışveriş yaptığımızda da, eğer burada e-para geçiyorsa, sipariş formunda e-para ile ödeme yapılacağını belirtiyoruz. Miktar otomatik olarak bilgisayarımızdaki miktardan düşülüyor. Bütün bu işlemler, e-para servisi veren bankamızdan da kontrol ediliyor. Bazı uygulamalarda, e-para ödemesi doğrudan bankadan yapılıyor. Bu durumda, size bir e-posta mesajı ile, ilgili siparişi alıp almayacağınız soruluyor. Böylece, alışverişlerde, fiziksel olarak alışageldiğimiz "para dolaşımı" ortadan kalkıyor.
En popüler 3 dijital para sistemi şunlardır : Digital Cash (http://www.digicash.com), Cyber Cash (http:www.cybercash.com) ve First Virtual (http://www.fv.com). Ilgili yerlere web listeleyicinizle bağlanıp daha ayrıntılı bilgiler alabilirsiniz. Tüm dünyada, e-para kabul eden banka sayısı ise hızla artmaktadır.
Ayrıca, elektronik çek kullanımı, elektronik borç alma gibi "değişik uygulamalar" için de, dünyanın önde gelen finans kuruluşları ve internet teknoloji şirketleri çalışmalar yapmaktadır. E-ticaret hacmi geliştikçe, bu kavramların da kullanım bulacağını bekleyebiliriz.
E-Dükkan (E-Store) Nedir?
İnternet üzerinde her türlü ürünün satıldığı özel tasımlanmış web sitelerine e-dükkan denir. Bu sitelerin ilk giriş sayfaları, e-dükkanın vitrini gibi düşünülebilir. e-dükkanlarda; ürünlere ait bilgiler (resimleri, fiyatları, özellikleri), müşteri destek bilgileri (sıkça sorulan sorular, ürün şikayeti iletme, müşteri anketleri), yeni ürünler, promosyonlar ve tabii ki, kredi kartı ödeme sistemleri (kasa) bulunur. e-dükkanların web sayfa tasarımları olabildiğince sade, kolay gezilebilir özelliklerde ama aynı zamanda renk/yazı/bilgi akışı özelliklerinin dikkatlice kullanıldığı şekillerde olmalıdır.
İnternet üzerinde ürün tanıtımı ve reklamcılık uygulamaları nasıl yapılmaktadır?
Web'de dükkan açan firmalar, genellikle, ilk adım olarak normal ürün tanıtımı ve satış kataloglarını (basılı broşür) web'e (e-dükkan) koyarak elektronik ürün tanıtımlarını yapmaya başlarlar. Ancak, internetin etkileşimli yapısı, bu yaklaşımı çok tehlikeli kılmaktadır. Çünkü, web sayfaları arasında gezinen biri nasıl tek bir tıklamayla bir siteye gelebiliyorsa, yine tek bir tıklamayla buradan kolayca gidebilir. Web üzerinde ürün tanıtımı ve reklamcılık uygulamalarında, bu etkileşimin önemi her zaman gözönüne alınmalıdır. Ayrıca, web üzerindeki alışverişlerde, kitlesel beğeni ve tercih yerine, bireysel beğeninin ön plana çıktığını görmekteyiz. Bireyi birebir yakalayacak, anında etkileşimli olarak her türlü bilgilendirme isteğini yerine getirecek akıllı sistemler, web üzerinden ticarette en önemli ürün tanıtımı ve reklamcılık stratejilerini oluşturmaktadır. Bu konuda sizi profesyonel olarak yönlendirebilecek
Sitenin biçimsel tasarımı, ilk anda, gelen müşteriye önemli ipuçları verecektir. Çok büyük hacimli resimler, yüklenmesi zor Java uygulamaları ve standart olmayan (sadece belli bir browser için düşünülmüş) tasarımlar sitenizin dolaşılmasını zorlaştıracağı için, gelen potansiyel müşterileri hemen kaçırtacaktır. Sade bir site tasarımıyla (en çarpıcı etkiler böyle verilir) ilk aşamayı başarıyla geçer ve ziyaretçilerin ürünlerinizle ilgilenmesini sağlayabilirsiniz. İkinci olarak, içerik tasarımı gelir. Sitenize koyduğunuz ürünler ve bunlarla ilgili yeterli bilgi koyup koyup koymadığınız; satın alma konusunda basit adımlarla müşteriyi yönlendirip yönlendiremediğiniz büyük önem taşır.
Sitenize gelen ziyaretçi ne kadar çok farklılık görüyorsa ve ne kadar kolayca sitenizi dolaşabiliyorsa ve tabii ki ne kadar çok beklentilerine cevap bulabiliyorsa o kadar başarılı bir imaj yaratmışsınız demektir. Ürün farklılığı, markanın öne çıkarılması gibi klasik pazarlama ve satış stratejileri, web'in dinamik yapısı ile kolayca birleştirilebilir ve müşteri bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi en üst düzeyde yapılabilr.
"Banner" olarak tabir edilen web reklamları genelde tanıtılan ürünün görüntüsünün (düz resim ya da, hareketli (animated) gif resmi) çok ziyaret edilen web sitelerine konmasıyla yapılmaktadır. Web reklamlarının en cazip tarafı ziyaretçilerin reklam karşısında ilgi duyduğunu belirtmek veya bilgi talep etmek için tek yapması gereken ekrandaki ilgi duyduğu kısmın imajlarına tıklamak. Telefonla aramak veya ürünün örneğini gidip yerinde görmek gibi zahmetli işlere kalkışmıyor. Reklam, halkla ilişkiler ve satış etkileşimli bir ortamda (web) aynı anda gerçekleşmektedir.
Arama Motorlarında "üstlerde" nasıl yer alabilirim?
Arama motorları (search engines), insanların internet üzerinde bilgi aramak (bu arada, belli bir ürünü ya da servisi de aramak) istediklerinde kullandıkları en önemli mekanizmalardan biridir. Bu motorlardan herhangi birini (söz gelimi, Alta Vista ya da Lycos) kullananlar bilirler, bir anahtar kelime girilip "Ara" (Search/Find) dendiğinde, karşımıza bazen milyonlarca cevap (web bu anahtar kelime ile ilgili web sayfalarının adresleri) gelebilmektedir. Arama kriterleri ile oynayıp (advanced search) arama aralığı daraltılsa da, yine de cevap sayısı çok fazla olmaktadır. Arama motorları ise, gelen cevaptan belli bir sayıya kadar olanları listelemektedir (genellikle birkaçyüz tane). Bu yüzden, arama sonuçlarında en üstlerde yer alan web sayfalarının aramayı yapan kişi tarafından "öncelikle" ziyaret edileceğini söyleyebiliriz. Dolayısıyla, anahtar kelimeleri düzgün tanımlanmış ve hazırlanırken belli basit kurallara uyulmuş web siteleri, anahtar kelime tabanlı aramalarda üstlere yakın yerlerde olacaktır. Yahoo'nun 1999 rakamlarıyla ayda 16 milyondan fazla ziyaretçi çektiğini düşünürseniz, arama motorları üzerinden bilgi arayıp web sitelerinin adreslerini bulan milyonlarca internet kullanıcısından bahsedebiliriz. Hazırladığınız web sitesinin arama motorlarında "üstlerde" yer alması konusunda, aşağıdaki taktikler size bir miktar yardımcı olacaktır ;tabi yine profesyonel yönlendiricilere ihtiyaç duyacaksınız. Bizim favorimizi size de önerebiliriz; www.retorika.com
1) Anahtar kelimelerin uygun seçilmesi gereklidir. Web sayfaları hazırlanırken, her sayfada, "META" komutu kullanılarak, sayfa ile ilgili anahtar kelimeler listelenir. Arama motorlarının bir sayfayı ziyaret ettiklerinde kontrol ettikleri en önemli yer burasıdır. META belirteçleri, ...... içinde verilir ve kullanımı şöyledir :
Burada, kelime1, kelime2, kelime3 ...., içerik ile ilgili seçilmiş anahtar kelimelerdir ve aralarına virgül konarak yazılır. Arama motorları genelde sadece belli sayıda anahtar kelimeye bakarlar ve sonrasını ihmal ederler. Bu sebeple, iyi seçilmiş ve az sayıda (5-6 tane) anahtar kelime kullanmak yeterlidir. Anahtar kelime seçiminde, sitenin içeriğine uygun kelimeler seçilmesine dikkat edilmelidir.
2) Web Sitesinin adının ve tanımının düzgün yapılması gereklidir. Sayfa isimlendirilmesinde Türkçe/İngilizce tanım kullanılacaksa bilgiler de buna uygun olarak girilmeli. Arama motorları, sayfa ismi ve tanımını belirten META belirteçlerini de indekslerler..
3) Bazı arama motorlar, indeksledikleri sayfaların içeriklerinin bir kısmını da, yazıda geçen kelimelere göre dikkate alabilmektedirler. Bu yüzden, anahtar kelimelerin, anlatımı bozmayacak şekilde metin içine serpiştirilmesi de arama motorlarının o anahtar kelimeler için sayfalarınızı daha yüksek bir oranla indekslemelerini sağlayacaktır.
4) En önemli noktalardan biri de, sitenizi kayıt ettireceğiniz arama motorları ve katalog servislerinin seçimi. Yüzlerce arama motoru olsa da, bunlardan sadece 8 tanesi toplam trafiğin yaklaşık %99'unu oluşturmaktadır.
5) Sayfalarınızı kaydettirdiğiniz arama motorlarını ve katalog servislerini düzenli aralıklarla kontrol edip arama sonuçlarındaki pozisyonunuzu (sıranızı) belirlemeniz ve buna göre gerekiyorsa ufak değişikliklere gitmeniz de gerekmektedir.
Portal site nedir?
Portal Site; web üzerinde bulunan "önemli" sitelerin belli bir gruba göre sınıflandırılmış olarak sunulduğu web siteleridir. Portal siteler tasarlanırken, içerik seçimi (hangi sitelerin kendi alanlarında en iyi, yani "önemli" olduğu) o siteyi diğer portallar arasında ön plana çıkartabilmektedir..
Bir başka değişle, portal sitelere, internete giriş ve bilgi sorgulama için kullanılabilecek "başlangıç noktaları" gözüyle bakabiliriz. Zaten, portal siteler de kendilerini, internete giriş kapıları olarak tanımlamakta ve kendi adreslerinden internette sörf yapmaya başlayıp aradığınız her yere ulaşacağınız sloganını kullanmaktadır. Yahoo (http://www.yahoo.com), portal sitelerin ilk ve en önemli örneklerindendir.
Günümüzde, geniş kitlelere servis veren "günlük dergi ve gazeteler", internet servis sağlayıcıları, önemli yazılım ve donanım siteleri, arama motorları gibi yerler birer portal konumuna dönüşmüşlerdir. İyi tasarlanmış ve içerdiği başlangıç noktaları ve bilgi grupları dikkatli seçilmiş portal siteler, gerçekten de internet kullanıcılarına büyük kolaylıklar sağlar. Yoksa, bilgi denizinde boğulmak içten bile değil...
